Na 9/11, 50 jaar na Russische inval, Magic Amsterdam: wat er doorvertelt MOET worden.
Een samenleving die (een volgende generatie) niets meer te vertellen heeft sterft uit…
Vertellers zijn het geheugen van een samenleving. Helaas is er vaak sprake van wegkijken of van collectieve verdringing. De meeste officiele geschiedschrijving eindigt ergens bij onze voorouders. Maar essentieel is het doorgeven van dat wat ons zelf geraakt heeft.
Deze maand is er veel geheugenverlies: 9/11 is hier en daar wel genoemd maar naar mijn smaak wat weinig gezien de veranderingen die daar direct of indirect uit voort zijn gekomen. De leugens rond de Irak oorlog, Afghanistan, Isis om maar wat te noemen.
Maar ook: 20 augustus 50 jaar inval van de russen in Praag. Ik zelf heb daar zeer veel over te vertellen: ik was op dat moment namelijk in Praag!! Uiteindelijk na drie dagen geëvacueerd met de consul voorop. Persoonlijke verhalen zijn soms zo anders dan het grote nieuws. Zoals hoe ik met een Tsjechische soldaat (die niet opgeroepen was) samen naar tanks ging kijken; ze waren een soort bezienswaardigheid. Praag was dan officieel wel gevallen maar die Russische soldaten wisten niet dat ze ineens een land hadden bezet. Dus al gauw ontstonden bijna vriendschappelijke discussies over het ware socialisme. Een dag later werden die soldaten door analfabeten afgelost! De dagen (en nachten) daarna werd het wel eng, maar die eerste uren waren dat anders. Moskou 1800 km stond overal op de richtingwijzers. En mijn Tsjechische vriend, ach die was verliefd op de receptioniste van het hotel.
De zestiger jaren: overal in de wereld was het gevoel van vrijheid losgebarsten.
Die drang naar vrijheid is in Praag dus met tanks onderdrukt. Dagen voor de inval klonk het deuntje van de vrijheid: dub-jchek, swo-bo-da door de straten. Dat klonk precies hetzelfde toen in Amsterdam klonk: Hi-ha-happening.
Magic Amsterdam
In het Westen werd de vrijheid op een andere manier onderdrukt. 50 jaar geleden kon je nog worden opgepakt als je middenin de nacht ughe ughe ughe riep omdat roken dodelijk zou zijn. Dat gebeurde bij het beeldje Het Lieverdje op het Spui dat toen uitgeroepen werd tot ‘de verslaafde consument van morgen’. Als je in die tijd een spijkerbroek aan had werd je van school gestuurd. Nu hebben dure modewinkels spijkerbroeken kant en klaar voorzien van gaten. En een waarschuwing tegen roken is verplicht.
In het westen is het (r)evolutionair elan ook onderdrukt. Niet met tanks maar het is minstens even effectief hoe de verslaafde consument nu in de watten wordt gelegd.
50 jaar na datum is er u, op dit moment, in HET Amsterdamse stedelijk museum een tentoonstelling over Magic Centrum Amsterdam. Na lang wachten tussen toeristen kom je in een zaal waar kunst uit de zestiger jaren te zien is. Kunst die ooit revolutionair en avant-gardistisch was dus. Er hangt zowaar in een grote dure lijst één pamflet van provo Rob Stolk en zelfs is er één pamflet ingelijst dat ik herken vanuit mijn eigen actieve betrokkenheid destijds. Ik herinner me ook hoe soms wel 1300 hippies die in het Vondelpark officieel mochten slapen en indien nodig hulp kregen. Sweet memories aan zelfs aan mijn betaalde baan daar een zomer als jongerenwerker in dat park. Maar de pit en de creativiteit van toen zijn verdwenen..
50 jaar na datum: verhalen die verteld moeten worden. Het is ongehoord dat het machthebbers gelukt is die vrijheid te smoren. Met tanks of met exclusieve tentoonstellingen en modehuizen, de pit is er uit! Of herhaalt de geschiedenis zich steeds (weer?). Op goed geoliede festivals hoor ik soms Pink Floyd weer en zie hippie-achtige mode opkomen en kleine groepjes die met kleinschalige activiteiten bezig zijn. Times are always changing?
Laat de russen maar komen, met tanks kunnen ze ons toch niet veranderen, hoorde ik in Praag destijds. Dat gezegde blijft me bij.
